Dunea & de energietransitie
De energietransitie is één van vele opgaven van overheden en noodzakelijk om de gestelde klimaatdoelen te halen. Dunea draagt met haar leidingen graag bij aan deze opgave door het leveren van duurzame warmte & koude. Maar we hebben ook zorgen over de risico’s van de transitie voor gezondheid, ruimte en geld. Daarom doen we een beroep op de zorgplicht van overheden: samen verantwoordelijk voor het integreren van drinkwaterbelang bij het maken van ruimtelijke keuzes.
Onze bijdrage
Dunea wekt met zonnepanelen op productielocaties steeds meer van haar energiebehoefte zelf op. Ook zetten we onze leidingen in om met thermische energie uit (drink)water waarde toe te voegen voor de maatschappij: Water is een duurzame bron voor warmte en koude en waar een laagtemperatuuroplossing kan worden toegepast, warmt de bodem niet op door een midden- en hoogtemperatuur warmtenet.
Maar we zien ook uitdagingen
De energietransitie brengt echter ook uitdagingen met zich mee die de kerntaak van Dunea raken: continu veilig en betrouwbaar drinkwater leveren. We zetten ze kort op een rij:
- Gezondheidsrisico: opwarming van leidingwater
Warmtenetten warmen de bodem op, inclusief het drinkwater in de leidingen die erdoorheen lopen. Dit gebeurt wanneer afstanden tussen waterleidingen en warmte-afgevende infrastructuur onvoldoende is. Volgens het Drinkwaterbesluit mogen we drinkwater leveren met een temperatuur van maximaal 25°C. Wordt deze temperatuur overschreden, dan kan dit resulteren in extra bacteriële groei (bijv. Legionella) met volksgezondheidrisico’s tot gevolg. Om het water in de warme zomermaanden onder de 25 graden te houden in de (versteende) stad, zijn integrale en duurzame ruimtelijke keuzes noodzakelijk.
- Ruimtedruk in de ondergrond en het risico op desinvesteringen
Verzwaring van elektriciteitsnetten en plaatsing van warmtenetten betekenen meer drukte en meer activiteiten in de ondergrond. Niet overal zal voldoende ruimte zijn voor netuitbreidingen of aanvullende ondergrondse infrastructuur. Zeker warmtenetten nemen veel ruimte in. Het ruimtegebrek en de druk van doelen halen, zal druk zetten op de planning. Dit kan vroegtijdige vervanging, onnodige verleggingen en onjuiste aanleg (niet conform NEN-normen) tot gevolg hebben. De maatschappelijke kosten die hiermee gemoeid zijn, kunnen fors oplopen en worden uiteindelijk altijd betaald door de burger. Naast de financiële risico’s brengt de toename van activiteiten aan en bij waterleidingen risico’s met zich mee voor leveringszekerheid en continuïteit.
- Bescherming grondwaterkwaliteit voor drinkwatervoorziening
Bodemenergie en aardwarmte brengen risico’s met zich mee voor de grondwaterkwaliteit. Voor geothermie en Warmte-Koude-Opslag zijn boringen nodig. Daarmee worden scheidende grondlagen doorboord, grondwaterstromen verstoord en de kans op vervuiling vergroot. Het is daarom belangrijk dat functies gescheiden zijn, dat er niet wordt geboord in gebieden voor drinkwatervoorziening en dat Dunea wordt geconsulteerd bij plannen in de (nabije) omgeving hiervan. Dit is vastgelegd in wettelijke beschermingszones van het waterwingebied en grondwaterbeschermingsgebied. Toezicht hierop wordt steeds noodzakelijker naarmate meer partijen actief worden en particuliere eigenaren naar particuliere oplossingen gaan zoeken.
- Ruimtedruk: impact op duin & water
Op zoek naar ruimte voor windmolens en zonnepanelen worden ook Natura2000-beschermde natuurgebieden gezien als mogelijke locatie. Rust, ruimte en biodiversiteit zou worden verstoord door energietransitie activiteiten. Rond de drinkwaterbronnen, winningen, zuiveringen en strategische voorraden gelden bovendien beschermingszones. Onder Europese Natura 2000-wetgeving en de vergunning Provincie Zuid Holland, zijn zowel de waardevolle natuur als het belang van drinkwater voor de volksgezondheid, beschermd. Dit raakt ook de eventueel benodigde ruimte voor de zoektocht naar nieuwe bronnen in deze regio. Onze vitale infra ligt vaak langs snelwegen. Locaties waar ook voor opwek van wind- en zonne-energie wordt gekeken. Grote transportleidingen kennen een beschermingszone van 9 meter.
Betrek ons om samen over oplossingen na te denken
Alleen in samenwerking kunnen de juiste randvoorwaarden worden gecreëerd om zowel de energietransitie tot een succes te maken als betrouwbaar drinkwater te kunnen blijven leveren. Het is belangrijk dat overheden hun zorgplicht voor drinkwater koppelen aan hun opgave in de energie- en warmtetransitie. Vanwege onze belangen als infrabeheerder, natuurbeheerder en beheerder van de strategische grondwatervoorraad zijn we graag nauw betrokken zijn bij de Regionale Energie Strategieën (RES-en), Transitievisies Warmtes (TVW’s) en ruimtelijke inbedding van de energietransitie.
Eenmaal betrokken denken we graag mee om te komen tot integrale en duurzame ruimtelijke keuzes, zeker als genoemde uitdagingen daarmee kunnen worden afgedekt. Onze kennis van de ondergrond en mogelijkheden voor aquathermie komen daarbij mogelijk van pas.