Duurzame basis voor nieuwbouwlocatie Valkenburg

Gemeente Katwijk, het Rijksvastgoedbedrijf en Bouwfonds Property Development (BPD), drinkwaterbedrijf Dunea en Hoogheemraadschap van Rijnland, zien allemaal in voormalig vliegkamp Valkenburg een kans voor duurzaamheid en energietransitie. Tijdens de toekomstverkenning van Rijnland en Dunea waren ideeën ontstaan voor een gezamenlijk, vernieuwend concept met water als basis. Innovators Fons Dekkers (HHRijnland) en Ewout Hekhuizen (Dunea) vertellen hier meer over.

Vernieuwen met water

"Tot nu toe is het heel vanzelfsprekend dat een wijk een gasleiding heeft voor warmte en dat het afvalwater via één pijp richting het riool gaat", vertelt Hekhuizen. "Dat kan duurzamer, dachten wij. Kraan- en oppervlaktewater heeft een temperatuur waar je gebruik van kunt maken. Het is een bron van duurzame energie die nog maar weinig wordt benut." Dekkers: "En net als dat je papier en glas scheidt van elkaar, omdat je het dan veel makkelijker kunt recyclen, kun je hetzelfde doen met afvalwater."

Afvalwater benutten

"Nu transporteert Rijnland zowel het vieze als het relatief schone afvalwater kilometers ver om het te zuiveren", legt Dekkers uit. "Je kunt flink besparen door het toiletwater apart in te zamelen en af te voeren naar de zuiveringsinstallatie en het andere 'grijze' water van de douche, gootsteen, wasmachine en afwasmachine ter plekke zuiveren. Grijs water is 75 procent van het totale afvalwater in een huishouden."

Met de nieuwste technieken is het mogelijk om het water lokaal van zeepresten e.d. te ontdoen en het terug te brengen in het watersysteem in de wijk is. "Dat scheelt materiaal bij de aanleg van een persleiding naar de zuivering, energieverbruik om het erheen te krijgen en het scheelt ook dat je veel minder water hoeft te zuiveren", somt hij de voordelen op. Om de afvalstromen te scheiden, moet er een extra rioolbuis voor het afvalwater de grond in. Dekkers schat dat het ongeveer €500 per woning extra kost, het juiste straatprofiel en een goede plek in de planning.

Warmte- & koude-levering

Vanuit het oogpunt van duurzaamheid en het terugdringen van de CO²-uitstoot zullen nieuwe woningen zonder gas worden verwarmd. Op locatie Valkenburg komt er een warmtenet. Het gaat niet alleen om het verwarmen van woningen. Er is ook behoefte aan koude-levering, vooral in hete zomers. Hekhuizen: "We slaan in de zomer warm water op in de grond en halen in de winter dat warme water naar boven. En andersom kunnen we dankzij een warmte-koude opslag in de zomer de koude benutten die we in de winter hebben afgetapt." Als deze technologische toepassing doorgang vindt, zijn hiervoor eveneens vier leidingen nodig, wat het totaal aan leidingen op acht brengt.

De bron

Het voordeel is dat er al twee grote drinkwaterleidingen van Dunea door het gebied lopen. "Die functioneren straks als bron," aldus Hekhuizen. "Ook kan er uit andere waterbronnen warmte worden gewonnen, zoals het Valkenburgse Meer of uit afvalwater. Aquathermiebronnen zijn er genoeg en ze geven een goede basistemperatuur, maar als het echt koud wordt, is aanvullende verwarming noodzakelijk. Daarom komen er op verschillende plekken in de wijk een warmtepomp om de watertemperatuur van het warmtenet verder te kunnen opwarmen. Deze pompen zijn elektrisch aangedreven, duurzaam opgewekt."

Integraal samenwerken om te verduurzamen

In het concept van Dunea en Rijnland wordt het maximale eruit gehaald als het gaat om duurzaamheid op het gebied van water. De aanleg van meer leidingen heeft consequenties voor de openbare ruimte. Zo zullen de straten breder moeten worden. "Om deze ingrijpende maatregelen te kunnen doorvoeren, zullen we goed met elkaar moeten samenwerken", zegt Dekkers. "Een dergelijk innovatief duurzaam watersysteem vraagt van ons dat we integraal nadenken over gebiedsontwikkeling. Als we er met alle partijen uitkomen, dan kan Valkenburg als voorbeeld dienen voor andere nieuwbouwwijken."  

Contact

Ewout Hekhuizen