Plaszakken voor schone waterbronnen
Patiënten van zes Nederlandse ziekenhuizen die een CT-scan hebben ondergaan, krijgen sinds deze week enkele plaszakken mee naar huis. Die voorkomen dat röntgencontrastmiddelen bij het uitplassen in het oppervlaktewater terecht komen. Goed voor het milieu en voor schoner oppervlaktewater waarvan nog drinkwater moet worden gemaakt.
Het medicijngebruik in Nederland stijgt. Een deel van de medicijnen wordt in het lichaam opgenomen, maar de rest komt via de ontlasting en urine in het riool terecht. Röntgencontrastmiddelen passeren vrijwel ongehinderd de afvalwaterzuivering. Jaarlijks bereikt140 ton medicijnresten en 30 ton röntgencontrastvloeistof (o.a. jodium) het oppervlakte- en grondwater.
Een contrastmiddel is na 24 uur uit het lichaam verdwenen. Daarom kan lozing van deze stoffen eenvoudig worden voorkomen door patiënten plaszakken mee te geven. De urine van de eerste plasbeurten na de CT-scan wordt daarin opgevangen en de patiënt kan de gevulde plaszakken bij het restafval deponeren. "Deze proef draagt bij aan de beste zuiveringsstrategie die er bestaat: vervuiling voorkomen", verklaart Karin Lekkerkerker, senior consultant op waterkwaliteit bij Dunea. "Immers: wat niet in het water komt hoeft er ook niet uit te worden gezuiverd. Je pakt de stof in zijn meest geconcentreerde vorm, het dichtste bij de bron. Het kan eigenlijk niet effectiever."
Proef in zes ziekenhuizen
Uit eerder sociologisch onderzoek in het Deventer Ziekenhuis bleek dat 86% van de patiënten bereid is een plaszak te gebruiken om het milieu te ontzien. In dit vervolgonderzoek wordt bij zes ziekenhuizen getest of het plan goed toepasbaar is in het reguliere werkproces, zodat straks alle Nederlandse ziekenhuizen de plaszak kunnen meegeven. Lekkerkerker ziet dit wel gebeuren: "Het is een kans de patiënt bewust te maken van de link tussen medicijnen en waterkwaliteit. Dat wetende wil bijna iedereen meewerken. De gevraagde actie is van korte duur en het effect groot. En de waterkwaliteit kan dit zetje goed gebruiken, ook om aan Europese afspraken over waterkwaliteit te voldoen."
Ketenaanpak werpt vruchten af
Initiatieven om te voorkomen dat medicijnresten in het oppervlaktewater terechtkomen zijn gebundeld in de 'Ketenaanpak Medicijnresten uit water' van met ministerie van IenW en de Green Deal Duurzame Zorg. In 2019 spraken overheid, zorgsector en de (drink)watersector samen af om een landelijke aanpak te maken voor de vermindering van röntgencontrastmiddelen in water. Dunea is in de regio zuidwest al jaren in gesprek met apothekers en huisartsen om samen tot oplossingen te komen.
De deelnemende ziekenhuizen zijn: Erasmus MC, Maastricht UMC, Reinier de Graaf, Noordwest Ziekenhuis Groep, Deventer Ziekenhuis en Antonius Groep Sneek. In dit vervolgonderzoek doen farmaceuten, waterschappen, drinkwaterbedrijven en de ministeries van IenW en VWS mee.
Meer informatie: Karin Lekkerkerker