PFAS
PFAS zijn door de mens gemaakte stoffen om producten vuil en waterafstotend te maken. Ze worden bij productie en toepassing in producten uitgestoten naar de lucht, de bodem en het water. Intussen zijn ze overal, ook in voedsel en drinkwater. En ze verdwijnen niet zomaar. Daarom steunt Dunea een Europees PFAS-verbod.
Drinkwaterbedrijven staan voor waterkwaliteit. Drinkwater moet je een leven lang veilig kunnen drinken. Dat kan volgens de huidige norm, maar die houdt er nog geen rekening mee dat we op veel verschillende manieren aan PFAS worden blootgesteld. Het meeste krijg je binnen via voedsel, maar ook door gebruik van consumentenproducten (pizzadozen, cosmetica) en (drink)water.
Kraanwater drinken nog steeds verantwoord
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vindt kraanwater nog steeds verantwoord om te drinken. Wel heeft ze een richtwaarde opgesteld waaraan ook drinkwater moet gaan voldoen om de blootstelling, via alle routes gedurende een mensenleven, te beperken. Het voedingscentrum adviseert kraanwater nog steeds boven water dat is verpakt in plastic of waterafstotend karton en wordt vervoerd over de weg (milieu-impact).
Afbeelding: hoe PFAS in het milieu komen en de innameroutes (bron: Europees Milieu Agentschap).
Hoe komt het in (drink)water?
Dunea maakt drinkwater uit rivierwater. Een deel van de PFAS stroomt met de rivier ons land in, maar in Nederland neemt de hoeveelheid op de Maas nog met 50% toe. Dit komt door directe en indirecte lozingen vanuit industrie, afvalverwerking, huishoudelijk afvalwater en bestrijdingsmiddelen. Zeker als het lang warm en droog is, en lozingen onverminderd doorgaan, wordt de kwaliteit van de rivier steeds slechter.
Als dit water de zee bereikt, stroomt het langs de hele Noordzeekust. Vooral in zeeschuim zijn de PFAS-waarden hoog. Vermengd met lucht waait dit het land op, als seaspray. We onderzoeken in hoeverre en hoe dit de drinkwaterproductie beïnvloedt.
Zuivering - wat doet Dunea?
PFAS zijn ‘forever chemicals’. Ze breken niet van nature af en laten zich slecht zuiveren. De tien barrières van ons robuuste zuiveringssysteem houden allerlei stoffen tegen, maar voor PFAS is nog meer nodig. Daarom vangen wij nu met extra poederkool zoveel mogelijk PFAS uit het water af - wel 85%. Zo bereiken we om en nabij de geadviseerde richtwaarde van het RIVM, voordat het drinkwater het distributienet in gaat. Voor de nieuwe, aanvullende bronnen en zuiveringen die we nodig hebben vanwege bevolkingsgroei, houden we rekening met PFAS en andere inzichten.
Principieel wringt dit:
- PFAS verdwijnen niet. Bij de verwijdering uit drinkwater, verplaatst PFAS zich naar een afvalstroom waarvoor nog geen goede oplossing is (het blijft terugkomen in het milieu). Alleen als de reststroom wordt aangeboden voor verbranding bij zeer hoge temperatuur blijven van PFAS alleen onschadelijke componenten over.
- De vervuiler moet betalen. Afvalverwerking hoort bij de life cycle van een product. De kosten horen bij de producent en de gebruiker van dat product, niet bij alle drinkwaterklanten. Bedrijven moeten hun reststroom laten afvoeren en zuiveren, zonder dat het ten koste gaat van de leefomgeving.
- De zuiveringsinspanning moet omlaag. Europees is in de Kaderrichtlijn Water (KRW) vastgesteld dat de kwaliteit van bronnen voor drinkwater moet verbeteren, zodat de zuiveringsinspanning om drinkwater te maken, kan worden verlaagd. Het omgekeerde is nu aan de hand.
Vergunningstelsel en PFAS-verbod
Een Europees verbod op de productie en toepassing van PFAS is als de kraan dichtdraaien bij een lek. Het is de meest effectieve oplossing om blootstelling aan PFAS te verlagen voor de volksgezondheid en de leefomgeving. Immers, wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. In afwachting daarvan kan de blootstelling al aanmerkelijk worden verlaagd door de vervuilers in Nederland in kaart te brengen, vergunningen aan te scherpen en te handhaven op overtredingen. Via Vewin, RIWA-Maas en de Schone Maaswaterketen zet Dunea zich hiervoor in.